6. Bereikbaarheid II - Openbaar Vervoer

Financiële Stand van zaken
De huidige prognose is gebaseerd op aannames en de realisatie bij de jaarrekening kan dus hoger of lager uitvallen. De verwachting is nu dat niet het gehele budget besteed gaat worden in 2024 en daarom wordt een deel gemuteerd ten gunste van de reserve Mobiliteitsprogramma, de reserve OV-concessies en de reserve Beheer en onderhoud OV-assets. De grootste onzekerheid zit hierbij het subsidiedeel en de uitvoering van de onderhoudsprojecten.
Zo is tijdens het afronden van de werkzaamheden rondom de Slotwijziging 2024 naar voren gekomen dat de OV concessiehouders geen gebruik zullen maken van de regeling Transitie vergoeding regionale OV concessies 2023. De opname hiervoor in 2023 wordt in 2024 gecorrigeerd en zowel de lasten als de baten worden met € 1,625 mln. naar beneden bijgesteld in 2024. Financieel technisch was het echter te  laat om dit nog te verwerken in de cijfers van deze Slotwijziging.
Bij het variabele beheer en onderhoud lopen diverse projecten waarbij we bij deze slotwijziging de raming hebben aangepast naar 100% van de kosten. We houden in de raming nu dus geen rekening meer met eventuele vertraging in de uitgaven. Maar door diverse factoren zoals slecht weer kunnen sommige projecten alsnog vertraging oplopen. Deze factoren kunnen ook effect hebben op het vast onderhoud zoals ijsbestrijding bij winterweer.  

Overzicht van baten en lasten

Toelichting bijstellingen

Met deze begrotingswijziging wordt de CAO verhoging van 2024 verwerkt. Het totaalbedrag van € 5,309 mln. is opgenomen in de stelpost salarissen. Via deze wijziging wordt dit bedrag vanuit de stelpost overgeboekt naar de programma's.

Diverse transitorische verplichtingen zijn niet geheel benut en vallen nu vrij. Conform de afrekenregels valt dit bedrag vrij naar de Algemene middelen.

De opbrengsten bij het beheer en onderhoud OV-assets stijgt met € 1,2 mln. voornamelijk vanwege een hogere rijksbijdrage. De rijksbijdrage is in december 2023 met terugwerkende kracht gecorrigeerd voor misgelopen indexatie vanaf 2015. Deze correctie was nog niet volledig opgenomen in de begroting 2024. De hogere baten worden gebruikt om een aantal overschrijdingen binnen beheer en onderhoud af te dekken, zoals hogere implementatiekosten voor aanpassingen in de SAP-module voor het beheer van het onderhoud. Het restant wordt verrekend met de reserve Beheer en onderhoud OV-assets waardoor de onttrekking van € 0,8 mln. geheel wordt teruggedraaid.

Bij de zomernota 2024 zijn de decentralisatie uitkeringen uit de meicirculaire 2024 in de algemene reserve gestort waaronder de middelen vanuit de motie-Bikker (€ 9,341 mln. + € 8,304 mln. = € 17,645 mln.) en de motie-Krul (€ 8,261 mln.). In de Kadernota 2025 is hiervan € 3,469 mln. ingezet om tot en met 2028 de taakstelling op OV te compenseren. Bij de Slotwijziging 2024 wordt nu voorgesteld de resterende middelen (€ 17,645 mln. -/- € 3,469 mln. + € 8,261 mln.= € 22,437 mln.) uit de Algemene reserve te onttrekken en toe te voegen aan de begroting van programma 6 Bereikbaarheid II – Openbaar vervoer.
De Bikker gelden ten behoeve van de tariefverhoging (€ 9,341 mln.) en de Krul (€ 8,261 mln.) middelen ten behoeve van de herijking vergoeding SOV worden beide doorgezet naar de vervoerders.
Vanuit de Bikker-gelden instandhouding OV resteert na het besluit uit de Kadernota 2025 een bedrag van (€ 8,304 mln. -/- 3,469 mln.) € 4,835 mln. in 2024. Dit bedrag zal worden ingezet om de mogelijke tekorten bij de afwikkeling van de verlenging van de lopende concessies op te vangen, en maakt onderdeel uit van onderstaande mutatie met de reserve.
Bij de prognose voor de uitgaven 2024 verwachten we dat het niet lukt om alle subsidiebedragen ook daadwerkelijk in 2024 te beschikken (waaronder de motie Krul gelden en een deel van de Bikker gelden, door late toekenning van het budget). Hierdoor stellen we de uitgaven met ongeveer € 10 mln. naar beneden bij. Naast een kleine aanpassing met betrekking tot de baten van € 0,047 mln. verwachten we € 10 mln. minder te onttrekken uit de reserve OV Concessie.
Bij de jaarrekening 2024 zal duidelijk worden welke beschikkingen eventueel nog drukken in 2024. Hierdoor kunnen de lasten dus hoger of lager uitvallen, een eventueel verschil wordt dan verrekend met de reserve OV Concessies.

De programmakosten voor OV zijn gestegen met € 0,15 mln. door onder andere een hogere bijdrage aan DOVA (Samenwerkingsverband van decentrale OV-autoriteiten). Deze is gestegen omdat er steeds meer ondersteunende taken voor provincies worden verricht. Wel is er binnen de programmakosten ook sprake van een hogere baten (€ 0,06 mln.), vanwege doorbelasting van een deel van de kosten. Deze baten kunnen gebruikt worden om de hogere lasten te dekken. Om het restant van € 0,09 mln. te dekken wordt een deel van het budget voor doorstroommaatregelen ingezet. Het deel voor kleine provinciale aanpassingen wordt dit jaar niet geheel benut.

Als onderdeel van de extra € 12 mln. in het coalitieakkoord voor openbaar vervoer is voor de ontwikkeling van Publieke Mobiliteit budget beschikbaar gesteld. Dit budget is bij de 2de begrotingswijziging 2024 in de reserve OV-concessies gestort.  Voorgesteld wordt om € 0,2 mln. van dit budget vanuit de reserve aan te wenden voor de ontwikkelkosten 2024.

Per 1 september 2024 is de provincie Utrecht niet langer verantwoordelijk voor het beheer van de Regiotaxi. De overdracht is afgerond. Alles wat overgedragen moest worden, is tijdig en naar behoren uitgevoerd. Bij de zomernota is de begroting van de vervoerskosten en de inkomsten nog gebaseerd op het gehele jaar. We stellen voor om in de begroting de vervoerskosten en de inkomsten vanuit de gemeenten te baseren op werkelijke te verwachten realisatie. Hierdoor worden zowel de baten als de lasten met € 9,233 mln. verlaagd.

De subsidieregeling Mobiliteitsprogramma (onderdeel: Doelgroepenvervoer, aanvullend openbaar vervoer en toegankelijkheid openbaar vervoer) staat open tot 1 november en heeft een subsidieplafond van € 950.000. Op dit moment is er € 229.000 beschikt en zijn geen aanvragen binnen. In onze contacten met gemeenten is aangegeven dat er nog meer aanvragen volgen en we verwachten dan ook voor het gehele beschikbare budget aanvragen te ontvangen. Omdat nu nog niet zeker is dat deze ook in 2024 beschikt kunnen worden en ook als last in 2024 gaan drukken stellen wij voor het restant € 721.000 te storten in de reserve Mobiliteitsprogramma. Indien bij de jaarrekening blijkt dat deze subsidies alsnog zijn beschikt in 2024 dan zal bij de jaarrekening een voorstel volgen om deze te dekken uit de reserve. Een eventueel restbudget kan daarna vrijvallen.

Het aanvragen van subsidies vanuit de uitvoeringsverordening subsidies mobiliteit, onderdeel: Openbaar vervoer staat open tot 1 oktober en heeft een subsidieplafond van € 2,4 mln. Op dit moment is nog maar voor een beperkt bedrag aanvragen binnengekomen. Wel is in onze contacten met gemeenten aangeven dat er nog aanvragen volgen. We stellen voor om vanuit dit budget een aantal knelpunten binnen het programma Openbaar vervoer in te vullen waaronder de stelpost adaptief begroten (totaal € 0,62 mln.). Het restant van € 1,78 mln. storten we in reserve Mobiliteitsprogramma. Indien er nog aanvragen volgen die drukken in 2024 zullen we hiervoor een dekkingsvoorstel indienen bij de jaarrekening ten laste van de reserve. Indien de lasten drukken in 2025 of verder komen deze ten laste van de reserve, een eventueel overschot zal vrijvallen bij de jaarrekening.

In het najaar 2022 is het Bestuursakkoord Toegankelijkheid Openbaar Vervoer 2022-2032 gepubliceerd. Dit is een overeenkomst tussen het Rijk provincies en vervoerbedrijven. Met het ondertekenen hiervan heeft provincie Utrecht toegezegd het behaalde niveau van toegankelijkheid in het OV te verbeteren zodat zoveel mogelijk mensen gebruik kunnen maken van het OV. Met het vaststellen van het Uitvoeringsprogramma Toegankelijkheid is beschreven hoe de provincie uitwerking geeft aan de gemaakte afspraken uit het bestuursakkoord. Voor de uitvoering van het Bestuursakkoord is door het Rijk budget gereserveerd in het Mobiliteitsfonds. In het Bestuurlijk Overleg Nationaal Openbaar Vervoer Beraad (NOVB) van 16 januari 2024 heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de definitieve verdeelsleutel van de beschikbare subsidie vanuit het Rijk vastgesteld. Voor de provincie is het subsidiebedrag vastgesteld op € 1,02 mln. voor de periode 2024-2028 en is beschikbaar gesteld via de septembercirculaire met een decentralisatie uitkering in het provinciefonds. Daarom wordt nu voorgesteld de € 1,02 mln. vanuit de algemene middelen over te hevelen naar programma openbaar vervoer en te om te storten in de reserve Mobiliteitsprogramma met het oormerk Toegankelijkheid OV. Met deze bijdrage van het Rijk kunnen we een start maken met het toegankelijk maken van meer provinciale haltes in 2025. In 2024 worden de voorbereidingen getroffen om in 2025 aan de start te kunnen gaan.